Son yıllarda birçok şirkette aynı durumu gözlemliyoruz:

Şirket büyüyor. Operasyon genişliyor, karmaşıklaşıyor ve görünmeyen bir yerde bir şeyler sıkışmaya başlıyor. Kararlar yavaşlıyor, roller karışıyor, koordinasyon zayıflıyor. Bir sorun var ama adını koymak kolay değil.

Bu, büyüme sancısıdır.

Büyüme Sancısı Nedir?

Büyüme sancısı, organizasyonun fiziksel olarak büyümesiyle zihinsel ve yapısal kapasitesi arasındaki uyumsuzluktur.

Yani şirket, yeni bir seviyeye ulaşmıştır ama henüz bu seviyeye uygun bir yapıya ve düşünce sistemine geçiş yapamamıştır.

Bu doğal bir durumdur.

Her organizasyon belli eşiklerde benzer zorlanmaları yaşar. Ancak fark edilmediğinde ya da doğru adımlar atılmadığında, sancı kendini yapısal dağılmaya dönüştürebilir.

Nasıl Ortaya Çıkar?

• İş hacmi artar ama işleyiş ağırlaşır.
• Daha çok kişi çalışır ama daha az kişi net sorumluluk hisseder.
• Süreçler çoğalır ama akış azalır.
• Aynı sorunlar farklı biçimlerde tekrar etmeye başlar.
• Ve genellikle “çok çalışıyoruz ama ilerleyemiyoruz” hissi yayılır.

Bu sinyaller büyümenin bir sonucu değil, büyümeyi taşıyacak yeni bir sistem ihtiyacının işaretidir.

Zamanında Müdahale Edilmezse Ne Olur?

Bu sancı bir süre sonra organizasyonun karar alma yeteneğini zayıflatır. İletişim bozulur, enerjiler dağılır, güvenli alanlar daralır. Ve en önemlisi: Şirket büyüdükçe kendi içinde küçülmeye başlar.

Departmanlar içine kapanır, yöneticiler kendi alanlarını korumaya odaklanır. Görünürde her şey yolunda gibi görünürken, içerideki sistemsel yorgunluk giderek artar.

Peki Ne Yapmalı?

Büyüme sancıları bir hata değil, bir eşiktir. Bu eşik geçildiğinde organizasyon daha sağlam, daha esnek, daha dirençli bir yapıya kavuşabilir.

Bu noktada atılması gereken adımlar:

1. Durumu normalleştirmek: Bu sancılar “yönetim hatası” değil, sistemin olgunlaşma sürecidir.
2. Sinyalleri anlamlandırmak: Karmaşayı sorun olarak değil, gelişim fırsatı olarak görmek gerekir.
3. Yapısal kapasiteyi yeniden tasarlamak: Roller, süreçler ve karar sistemleri, yeni büyüklüğe göre sade ve etkili bir şekilde düzenlenmelidir.
4. Zihinsel modeli dönüştürmek: Düşünme biçimi değişmeden, organizasyonel davranışlar sürdürülebilir şekilde değişmez.
5. Dış göz desteği almak: Danışmanlık, burada yalnızca çözüm önermez. Sisteme ayna tutarak farkındalık oluşturur, dönüşümün yönünü netleştirir.

Büyüme Yönetilmesi Gereken Bir Süreçtir

Şirketler çoğu zaman büyümeyi bir sonuç olarak görür. Oysa büyüme, her yönüyle yönetilmesi gereken bir süreçtir:

• Organizasyonel yapı
• Liderlik modeli
• Kültür
• İşleyiş
• Karar sistemleri

Bunların her biri, büyümeyle birlikte yeniden düşünülmeli ve tasarlanmalıdır.

Bugün birçok şirket büyümeye devam ediyor. Ancak önemli soru şu:

Büyümenin getirdiği yeni ihtiyaçları ne kadar fark ediyor ve bu eşiği stratejik bir fırsata çevirebiliyorlar mı?

Belki de sancının kendisi, bir sonraki seviyeye açılan kapıdır.